कट्टा संस्कृती-तरुणाई

'युवा पीढी ' अशी घाऊक कल्पना मनात बाळगून तिच्यावर बरेवाईट शेरे मारणं मला योग्य वाटत नाही . तारुण्य हा समान घटक धरला तरी प्रत्येक तरुण एकाच साच्यातला गणपती नव्हे. तरीही मनाचा मोकळेपणा , साहसाची हौस , तरुण तरुणींना परस्परांविषयी वाटणारं आकर्षण , फार शिस्त लावू पाहणार्या मंडळी विषयी थोडीफार भीती , थोडाफार तिटकारा हि प्रतिक्रिया सनातन आहे. कॉलेजात असताना पुण्यातल्या "गुडलक" मध्ये  आमचा अड्डा जमत असे.  आताची पीढी "वैशाली" त जमते . प्राध्यापकां पासून ते बोल घेवड्या देशभक्तां पर्यंत  आणि लेखाकांपासून ते एखाद्या शामळू सिनेमा नटा पर्यंत सर्वांची टिंगल टवाळी चालायची , नकळत व्ह्यायची , चांगल्या  आणि फालतू विनोदांची , पाचकळ शाब्दिक कोट्यांची फैर झडायची. त्यामुळे कट्टासंकृती पाहिली कि एक सुदृढ परंपरा आजतागायत चालू असल्याचा मला आनंद वाटतो. तत्कालीन पेंशनरांना उनाड वाटणार्या त्यातल्या कित्यक तरुणांनी बेचाळीस च्या चळवळीत  स्वतः ला झोकून दिलं होतं . ..तुरुंगवास सहन केले होते आणि तुरुंगात हि देशाचं  कसं होईल ह्याची चिंता करत न  बसता तिथंही कट्टा जमवला होता .
आजहि मला तरुण तरुणींची कट्टा -थट्टा रंगत आलेला  दिसला  , कि ती मंडळी माझ्या आप्तस्वकीयांसारखीच  वाटतात. आपण उच्चस्थानावर उभं राहून त्यांच्या त्या वागण्याची तपासणी करत रहावं असं न वाटता त्या कट्टे बाजान च्या  मैफिलीत हळूच जाऊन बसावं असंच  वाटतं. त्यामुळे त्यांचं ते मोकळेपणानं वागणं मला कधी खटकत नाही . पोशाखाच्या तर्हांची मला मजा वाटते. रस्त्यावरच्या भयंकर गर्दीत आपली स्कुटर चतुराईनं घुसवणार्या मुलीचं मला कौतुक वाटतं. मात्र अकारण उद्धटपणानं किंवा दुसऱ्या कुणाला ताप होईल असं वागणं हे मात्र मला खटकतं.
पुन्हा तरुण व्हायला मिळालं तर खूप आवडेल . डोंगरदर्यांतून मनसोक्त गीरीभ्रमणं करीन , मैदानी खेळात भाग घेईन. भरपूर पोहीन , चित्र काढीन. अशा अनेक गोष्टी  राहून गेल्या आहेत. त्या पूर्ण करायला मनाला शरीराची साथ मिळायला हवी . त्याबरोबरच त्या नवीन तरुण मनाला साजेल अशा जिद्दही नं  सामान्य माणसाच्या हिताचा प्रकल्प हाती घेवून तो पुरा करण्या मागं लागेन.

(पुलं , कॉलेज कट्टा , दिवाळी १९९६ )